İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri'nin öldürülmesi ne anlama geliyor

İsrail, 13 Haziran 2025 Cuma günü sabah saatlerinde, İran'a bir saldırı düzenledi.

İsrail ordusu, İran'ın nükleer programını vurmak için önleyici, hassas ve kombine bir saldırı başlattıklarını duyurdu. İran devlet televizyonu ise İsrail'in Natanz'daki nükleer tesisler ile Tahran ve Tebriz'in yanı sıra Kirmanşah'taki bazı noktaları vurduğunu duyurdu. İsrail'in İran'a yönelik saldırısında İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri’nin de hayatını kaybettiği bildirildi.

Dünya İsral'in İran'a saldırısını konuşuyor. İran’ın resmi haber ajansı Tasnim, General Muhammed Bakıri'nin eşi Eşref Bakıri ile kızı Ferişte Bakıri’nin de hayatını kaybettiğini duyurdu.

Muhammed Bakıri, İslam Birliği ideali için çalışan, Türk kökenli olduğu için Türkiye’ye geldiğinde temaslarında Türkçe konuşan bir komutandı.

Ölümünden sonra Muhammed Bakıri'nin biyografisi merak konusu oldu. Bu yazıya biyografisindeki dikkat çeken hususietlerini sayarak başlamak istiyorum.

Asker, İstihbarat Uzmanı Ve Akademisyen

General Muhammed Bakıri (gerçek adı Muhammed Hüseyin Efşerdi’dir), 1960 yılında Tahran’da doğdu.

Muhammed Bakıri, İranlı asker, istihbarat uzmanı ve akademisyendir.

İran-Irak Savaşı’nda (1980-88) önemli rol oynayan Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları’nda (IRGC) istihbarat sorumlusu olarak görev yaptı. Savaş sırasında Kerbela ve Hatemül Enbiya karargahlarında istihbarat ve operasyon birimlerinde kritik görevler üstlendi.

Muhammed Bakıri'nin ağabeyi Hasan Bakıri, İran-Irak Savaşı’nda önemli görevlerde bulunmuş ve savaş sırasında hayatını kaybetmişti.

Savaş sonrasında Muhammed Bakıri, İran Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı İstihbarat – Operasyonlar Dairesi Başkan Yardımcısı görevine atandı.

Akademik yönüyle de dikkat çeken Muhammed Bakıri, siyasi coğrafya alanında doktora yaptı ve İran Yüksek Ulusal Savunma Üniversitesi'nde öğretim üyesi olarak ders vermekteydi.

Muhammed Bakıri, 28 Haziran 2016’da İran dini lideri Ali Hamaney tarafından Hasan Firuzabadi’nin yerine Genelkurmay Başkanı olarak atandı.. Bu görev, İran'da askeri alanda en yüksek makamdır.

Saldırıdan yalnızca bir gün önce, 12 Haziran 2025 Perşembe günü, General Muhammed Bakıri, Rojhılat’ın doğusundaki Urmiye vilayetinde sınır hattında görevli güçlerle bir araya gelmişti. Bakıri, “İran sınırlarının en iyi güvenlik durumuna sahip olduğunu” söylemişti. Ne var ki İsrail saldırısı karadan değil, havadan geldi.

Sakin, uzlaştırıcı ve stratejik yönetim tarzıyla tanınan Bakıri, İran’ın savunma yapısının mimarlarından biri olarak kabul ediliyordu.

Genelkurmay Başkanı Olarak Türkiye’ye Geldi

İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, göreve gelişine bir ıl geçmeden 16 Ağustos 2017’de Türkiye'ye üç günlük bir ziyaret için gelmişti.

T.C. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar'ı ziyaret etmesinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile de Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda bir araya geldi.

İkili ilişkilerin geliştirilmesi açısından kritik olarak yorumlanan bu ziyaret, üst düzey bir İranlı general tarafından 38 yıldır gerçekleştirilen ilk ziyaret olması açısından önem taşıyordu.

İran Genelkurmay Başkanı'nın Türkiye ziyareti, BBC News başta olmak üzere dünya medyasında ‘iyileşen ilişkilerin işareti’ olarak değerlendirildi.

Ziyaret ayrıca Türkiye-İran sınırına kontrolsüz geçişlerin önlenmesi için yapılacak yaklaşık 144 kilometrelik duvarın inşaatına başlanmasından birkaç gün sonra gerçekleşti.

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) tarafından yapılan açıklamada Bakıri ve Akar arasındaki görüşme sırasında ele alınan konular şu şekilde açıklandı: Suriye'de yaşanan savaş.. Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) 25 Eylül'de yapmayı planladığı bağımsızlık referandumu ele alınan konular arasındaydı.

İslam Birliği İdeali

İran'ın Tesnim Haber Ajansına göre, İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri ile Suudi Arabistan Savunma Bakanı Halid Bin Selman, telefon görüşmesi gerçekleştirdi; askeri işbirliğini geliştirmeyi ve bölgesel konuları görüştü.

Dünya ve Türkiye medyasına da yansıyan görüşmede(30 Kasım 2023), iki ülke arasındaki dostane ilişkilerin geliştirilmesinden duyduğu memnuniyeti dile getiren Muhammed Bakıri, ülkesinin Suudi Arabistan'la askeri alanda işbirliğini geliştirmeye hazır olduğunu belirtti. Suudi Arabistan Savunma Bakanı Bin Selman da, iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasındaki işbirliği seviyesinin iyileştirilmesini memnuniyetle karşıladıklarını ifade etti.

Muhammed Bakıri, akın zamanda Pakistan Kara Kuvvetleri Komutanı Mareşal Asım Munir ile de görüştü; savunma alanındaki ilişkilerin geliştirilmesini ve bölgesel güvenlik konularında yaşanan gelişmeleri ele aldılar.

İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, görevde bulunduğu on yıla yakın sürede İslam ülkeleri ve Türkiye’yle ilişkileri iyileştirmek için yürüttüğü çalışmalarıyla tanınıyor..

Türkiye, Azerbaycan ve Pakistan’ın askeri ittifakına İran’ın da dahil olması söz konusudur. CENTO’nun devamı olan Tahran’daki Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, İslam İşbirliği Teşkilatı’nın güvenlik konseyi olunca bu kendiliğinden gerçekleşecektir.

İsrail'in İran'a saldırısında en dikkat çeken hususlardan biri de yetişmiş önemli isimleri hedef almasıdır.

Mustafa Yürekli / Haber7