İşsizlikteki artışı 'açık iş'le frenliyor

Açık iş istatistiklerine ekonomide işgücü piyasasının öncü verileri şeklinde bakılıyor. Kurum "açık iş" hizmetiyle bir yandan istihdamı ve üretimi desteklerken diğer taraftan işsizlik oranının düşmesini sağlıyor. İşkur'un Haziran ayı raporuna göre, yüzde 97'si özel sektörden olmak üzere Ocak-Haziran 2020 döneminde 751 bin 192 açık iş ilanı alındı. Haziran'da İşkur'a kayıtlı işsiz sayısı bir önceki döneme göre yüzde 4,8 azalarak 3,37 milyon kişiye geriledi.

İşsizlik küresel ekonomide olduğu kadar Türkiye’nin de en önemli sorunlarından biri. Geçen dört aylık pandemi sürecinde sadece ABD’de 40 milyon kişinin işsiz kaldığı düşünülürse aynı dönemde Türkiye’de işsizlik oranlarının stabil kalması hatta düşüşe geçmesi uygulanan istihdam politikalarındaki etkinliği ve istatistiklerin ne derece verimli kullanıldığını gösteriyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Türkiye İş Kurumu’nun (İşkur) yürüttüğü projeler ve iş hayatına yönelik politikaları gelecek aylar için de istihdam rakamlarının daha iyimser bir bünyeye kavuşacağının mesajını veriyor. Nitekim İşkur’un istihdamı artırmak ve işsizliği düşürmek maksadıyla uyguladığı iş modellerinden biri de “açık iş duyuruları.” İşkur açık işlere yönelik tuttuğu istatistiklerle hem işgücünün gidişatıyla ilgili önemli bilgileri paylaşıyor, hem de istihdamın artışına katkı veriyor.

İşkur yeni hizmeti “açık iş”i hizmete aldığı 2017 yılından bu yana duyuruları katlanarak artıyor. İşsizliğin önemli engelleyicileri arasında bulunan “açık iş” ilan ve istatistikleri işgücü piyasasına da da yön veriyor. Bir bakına ülkede iş arayanlar ile eleman arayanları buluşturan İşkur’un bu hizmetine telefonla dahi ulaşılabiliyor. İşkur’un binlerce duyurusunu yaptığı açık iş ilanına kolay bir şekilde başvurulabiliyor. Cep telefonu kullanıcıları İşkur e-şube uygulamasından veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın iletişim merkezi Alo 170 aracılığıyla açık işlere dahil olunabiliyor.

Rakamlar yarın açıklanıyor

Türkiye’de yarın saat 10.00’da Mart – Nisan – Mayıs dönemini içeren Nisan ayı istihdam verileri açıklanacak. Büyük bir ihtimalle pandemi sürecinde alınan tedbirler işsizlik oranlarında önceki aylara göre agresif rakamları ortaya koymayacak ve hatta belki de işsizliğin bir miktar daha düştüğünü belirten veriler kamuoyu ile paylaşılacak.

Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı son açıklanan Mart ayı rakamlarına göre 573 bin kişi azalarak 3,97 milyona inmişti. Genel işsizlik oranı da bir önceki aynı ayın rakamına göre gerileyerek yüzde 13,2 seviyesinde gerçekleşmişti. Tarım dışı işsizlik oranı yüzde 15, onbeş – yirmibeş yaş arasını ihtiva eden genç işsizlik oranı da yüzde 24,6 olmuştu. İstihdam oranının yüzde 42 olduğu Türkiye’de Mart döneminde bir önceki yılın aynı ayına göre istihdam 1,6 milyon kişi azalmış ve 26,1 milyona düşmüştü.

İşgücü öncü göstergesi

Açık iş; kısaca piyasada boş olan ve işverenler tarafından doldurulmak istenen ücretli kadro pozisyonunu ifade ediyor. Açık iş aynı zamanda İşkur’a işverenlerden intikal eden işçi talebi olarak da tarif ediliyor. Daha geniş tanımla açık iş; ortaya konmuş ancak yapılması için işçi kadroları doldurulmamış, işveren tarafından ücretli kadro talebi olan işler anlamını taşıyor.

İşgücü piyasasının “arz” kısmındaki gelişmeleri değerlendirebilmek için temel değişken “işsizlik oranı”yken  işgücü piyasasının “talep” tarafını izleyebilmek için de “açık iş oranı” takip edilmesi gerekiyor. Dolayısıyla açık iş istatistiklerine, işgücü piyasasının öncü verileri şeklinde bakılıyor. Söz konusu veri politika yapıcılar, iş dünyası, piyasalar ve kamuoyu tarafından önemli bir gösterge olarak takip ediliyor.

Açık iş, firmanın kendi sektörü dahilinde kendi çalışanı dışında dışarıdan işçi aldığı faaliyetleri ifade ediyor. Açık iş verisi, bir ekonomide çeşitli sektörlerde işe yerleştirilmek istenen işçi sayısının, halen istihdam edilenlerle boş iş sayısının toplamının oranlamasıyla bulunuyor.

Beveridge eğrisi

Alınan bilgilere göre, açık iş istatistikleri işsizlik verileri ile birlikte Beveridge Eğrisi yardımıyla analiz edilerek işgücü arzı ile işgücü talebinin eşleşme durumunun değerlendirilmesine imkân sağlıyor. Diğer taraftan açık iş istatistikleri ile oluşturulacak zaman serileri, uzun döneme ilişkin tutarlı istihdam tahminlerinin yapılmasına yardımcı oluyor.

Beveridge Eğrisi işgücü piyasasındaki açık iş oranı ya da sayısı ile işsizlik oranı ya da işsiz sayısı arasındaki kısa dönemde negatif ilişkiyi gösteren bir parametre.  

Yani bir ekonomide açık iş oranı ya da sayısı ne kadar çok ise işsizlik oranı ya da sayısı o kadar az anlamına geliyor. Sonuç olarak bir ekonomide işsiz sayısının fazla olması o ekonomide açık iş gücünün yani istihdam imkânlarının az olduğunu gösteriyor.

Periyodik yayınlanıyor

Batılı sanayileşmiş ülkelerde olduğu gibi açık işlere ilişkin veriler, İşkur tarafından anket yöntemiyle aylık veya mevsimlik olarak sürekli şekilde belirleniyor ve yayımlanıyor.

İşkur resmi internet sitesinden belli zaman periyotlarından yeni “açık iş” ilanları yayınlıyor. Kurum böylece bir yandan istihdamı artırırken diğer taraftan işsizlik oranının düşmesini sağlıyor. İşveren kendi sektörüyle alakalı alanlarda açık iş ilanlarını takip edip kendine uygun işlere ulaşabilirken işsiz kişiler de aynı ilanlardan rahatlıkla iş bulma imkanına kavuşuyor ve iş başvurusu yapabiliyor.

İşkur'un Haziran ayı ayı raporuna göre, yüzde 97’si özel sektörden olmak üzere Ocak-Haziran 2020 döneminde 751 bin 192 açık iş ilanı alındı.  Haziran ayında İşkur’un işverenlerden aldığı açık iş sayısı yıllık yüzde 22,1 düşüşle 118 bin 280 oldu. Sektörler itibariyle en fazla açık iş 289.348 kişi ile imalat sanayi sektöründe yer aldı.

Söz konusu altı aylık dönemde en çok açık iş “satış danışmanı, güvenlik görevlisi ve konfeksiyon işçisi” mesleklerinde gerçekleşti. Aynı çerçevede son rakamlara göre Haziran’da İşkur’a kayıtlı işsiz sayısı bir önceki döneme göre yüzde 4,8 azalarak 3,37 milyon kişiye geriledi. Kayıtlı işsizlerin yüzde 52,5’i erkek, yüzde 47,5’i kadın, yüzde 34,6’sı ise 15-24 genç işsiz grubunda yer aldı. Yine başka bir veriye göre Haziran ‘da İşkur aracılığıyla 44 bin 253 erkek ve 23 bin 579’u kadın olmak üzere 67 bin 832 işe yerleştirme gerçekleştirildi. Sadece Ocak – Haziran 2020 döneminde 384 bin 150 kişi işe yerleştirildi.  İşsizlik verilerindeki söz konusu gerilemede açık iş ilanlarına gelen taleplerin etkili olduğu tahmin ediliyor.

İşin temeli özgürlük

Açık işe farklı bir gözle bakan iş dünyası ise modeli, kolektif genlerin uyandırılıp, yeni deneyimler biriktirip, iş hayatını meta üretmek üzere değil değer üretmek üzere kurulan bir sistem olarak tanımlıyor.

Açık iş modelini değerlendiren çalışma hayatı yetkilileri, açık iş modelinin üretim araçlarına ulaşım, yapılan işlere katılım ve kazanımları paylaşım konusunda eşitliği ve özgürlüğü öncelik olarak gördüğünü söylüyor. Açık iş modeliyle insanların bir değer ürettiğini, sistemin sürekli yeniliğe açık olduğunu dile getiren yetkililer sistemi tanımlarken, “İnsanları kapıların ardındaki bir dünyaya kapatmak yerine, onları değer üretim sürecinin içine katar. Kullanıcıları ve geliştiricilerini kalıplara sokmaz, herkesin yaratıcılığını kullanabileceği, açık fikirli, esnek bir ortam oluşturur. Benzer işleri yapan kimseleri "rakipleştirmez"; birlikte daha iyi hizmet, ürün ve deneyim yaratmak için ortaklık güder. Bu nedenle deneyimlerini ve iş araçlarını gizlemez” ifadelerini kullanıyor.

Sistemin kullanıcıların ihtiyaçlarından ve bildirimlerinden ilham alarak yenilenerek geliştiğine vurgu yapan yetkililer, “Kullanıcı ve üreticileri ile müşteri-satıcı ilişkisi ile alışveriş yapmaz. İş karşılığında bir servet talep ederek hem kendisini hem kullanıcılarını bu bedeli ödemek için daha çok çalışmaya mahkum etmez. Yaptığı işi bir hizmet olarak görür ve kullanıcı hizmetten faydalandığı sürece talep ettiği ücrete, hizmetin devam edebilmesi için gerekli katkı olarak bakar. Böylece değer üretimi sürecinin sürdürülebilirliğini sağlar” diyor.

analizgazetesi.com.tr

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.