Postmodern müdahale trendi yayılıyor ?

Soğuk Savaşın sona ermesinin ABD?nin askeri cuntalara verdiği kayıtsız desteği çekmesine sebep olduğu hatırlatılırken, 1990?dan sonra askeri darbe sayısında keskin bir düşüş yaşandığı ve 2005 yılından beri dünyada sadece 8 askeri müdahale gerçekleştiği vurgulandı.

Cemal Demir'in haberi

ABD?nin önde gelen gazetelerinden Boston Globe?da yayınlanan bir analizde, doğrudan darbe döneminin kapandığını gören üçüncü dünya ülkeleri ordularının, artık örtülü müdahalelerle ülke siyasetindeki etkinliklerini korumaya yöneldikleri uyarısı yapıldı. Meksika?dan Tayland?a, Pakistan?dan Afrika ülkelerine kadar birçok bölge ve ülkede, askerlerin çeşitli güvenlik sorunlarını bahane ederek, kendilerine ülke siyasetinde alan açtıkları vurgulanan analizde, 2000?li yıllarla beraber gelişen bu trendde askerlerin başarılı olamadığı iki ülkenin Endonezya ve Türkiye olduğuna işaret edildi. 

Dış İlişkiler Konseyi (CFR) uzmanı Joshua Kurlantzick ve Shelby Leighton?un kaleme aldıkları, ??Military Rule 2.0 (Askeri İdare 2.0)?? adlı ve ??Daha iyi kontrol yöntemleri varken niye doğrudan askeri darbe zahmetine girilsin ki??? alt başlıklı makalede, Türkiye ve Endonezya?nın, ??askeri darbelerin kaçınılmaz olmadığını?? gösteren iki ülke olduğu belirtildi.

??Bu iki ülkede, sivil liderlerin askerin sivil politikadaki rolünü kısıtlayan yasalar çıkardıkları ve askeri liderleri, polikada istikrarı sağlayacak bir dış müdahaleye artık ihtiyaç bulunmadığı konusunda ikna ettikleri?? dile getirilirken, şu tespitte bulunuldu: ??Ve bu değişimin sonucunda Endonezya?nın askeri darbelerle boğuşan Tayland gibi ülkeleri geride bırakarak GüneyDoğu Asya?nın en etkin demokrasisi haline gelmesi, yine Türkiye?nin de son 10 yılda demokrasisini güçlendirerek bölgesinin ana aktörü haline gelmesi tesadüf değil.??

Soğuk Savaş?ta 100?den fazla askeri darbe 

Soğuk Savaşın, üçüncü dünyanın neredeyse tamamında askeri yönetimleri işbaşında tuttuğuna dikkat çekilen analizde, 1950 ? 1990 arasında dünyada 100?den fazla askeri darbenin gerçekleştiği kaydedildi. Soğuk Savaşın sona ermesinin ABD?nin askeri cuntalara verdiği kayıtsız desteği çekmesine sebep olduğu hatırlatılırken, 1990?dan sonra askeri darbe sayısında keskin bir düşüş yaşandığı ve 2005 yılından beri dünyada sadece 8 askeri müdahale gerçekleştiği vurgulandı. Bunlar da dünyanın en geri kalmış ülkeleri.

Makalede, kalkınmakta olan dünyada askerlerin artık 1960?lar 1970?lerdeki gibi medyadan, sendikalara, sivil toplum kuruluşlarından siyasete kadar toplumsal üniteleri tam kontrollerinde tutamadığının altı çizildi. Küreselleşmenin uluslararası ilişkileri ve bağımlılıkları artırması, teknolojik gelişmeler ve yeni sermaye hareketlerinin medyayı ve iletişim imkanlarını çoğulculaştırdığı ortamda artık klasik darbelerin başarılı olma şansının oldukça zayıfladığına dikkat çeken uzmanlar, 2002 yılında Hugo Chavez?e karşı gerçekleşen darbenin başarısızlığını buna örnek gösterdiler. Chavez?in devrilmesinden hemen sonra kolayca örgütlü şekilde sokağa inen Venezuela halkı 24 saat geçmeden darbeyi başarısız hale getirmişti.

Kurlantzick ve Leighton, bunları gören üçüncü dünya askerlerinin perde arkasından etkinliklerini sürdürebilecekleri yöntem arayışında olduğunu kaydettiler.

Özellikle terör ve uyuşturucu kaçakçılığı gibi güvenlik sorunlarını kullanan askerlerin örtülü etkinlik dönemi ise tüm dünyada insan hakları ihlallerinin artmasına yol açıyor. Makalede Freedom House?un 2009 yılı raporunda da önceki 3 yıl da olduğu gibi insan hak ve özgürlüklerinde gerileme yaşandığının tespit edildiği aktarılarak, son 40 yıldır ilk kez 4 yıl arka arkaya bu standartlarda gerileme yaşandığına dikkat çekildi.

(Haber  7)