Başbakan Erdoğan, Libya?daki operasyonun BM kararını aştığını belirtti.

BM kararının Libya'ya düzenlenen operasyona izin vermediğini vurgulayan Başbakan Erdoğan, Fransa Cumhurbaşkanı Sarkozy'yi suçladı. "Muharip güç vermeyiz" diyen Erdoğan, "Paris zirvesi Sarkozy'nin durumdan vazife çıkarma arayışıdır. Kimse Sarkozy'ye gel böyle bir görev üstlen demedi" diye konuştu.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin Libya'ya yönelik harekatta muha rip güç olarak yer almayacağını belirterek, "Nasıl yer alırız? Mesela Bingazi havalimanını biz üstlenebiliriz. İnsani yardımların dağıtımını üstlenebiliriz. Aynı şekilde denizde Girit ile Bingazi arasını deniz kuvvetlerimizle kontrol edebiliriz. Ama hiçbir zaman uçaklarımızın Libya halkına yönelik bomba yağdırmasını düşünmemiz mümkün değil" dedi. Erdo ğan bu konudaki görüşlerini İngiltere Başbakanı David Cameron'a da ilettiğini belirtti. Suudi Arabistan'daki temaslarını tamamlayan Başbakan Erdoğan dün akşam saatlerinde Türkiye'ye döndü. Uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlayan Başbakanın son gelişmelere ilişkin görüşleri şöyle:

Kimse Sarkozy'ye bu görevi vermedi

Paris zirvesi, Sarkozy'nin durumdan vazife çıkarma arayışıdır. Kimse Sarkozyiye 'gel böyle bir görev üstlen' demedi. Sarkozy kendi kendine böyle bir adım attı. Sarkozy'nin bildiğiniz gibi Fransa'da siyasi noktada kamuoyu araştırmalarında desteği düşük çıktı. Buradaki kaybını bu tür bir çıkışla 'acaba toparlayabilir miyim' gibi bana göre bir tasarrufun içerisine girdi. Bunu yaparken de birinci derecede AB'yi kullandı. Burada sıkıntılı olan şey şu: BM güvenlik konseyi böyle bir kararı alıyor ama alınan karar hava sahasıyla ilgili. İki insani amaçlı yapılacak yardımlarla ilgili bir karar burada askeri operasyonlara müsaade eden herhangi bir şey söz konusu değil. Tabii burada özellikle 'no fly zone-uçu-şa yasak bölge' ile alakalı böyle bir kararın çıkması da bir şeylerin sinyalini veriyor. Çıkan kararda 'insani amaçlı uçuşlar hariç' diye bir ifade geçiyor. Tabii bunlarla ilgili olarak da kararı alanlar sadece diyelim ki kararı alanlar sadece yazılı ya da görsel medya aracılığı ile çağrılır diyor.

Kaddafiye açıkça çekilmesini söyledim

Ben Kaddafi ile üç kez görüştüm. Bu görüşmelerimi açıkladım. Bu görüşmelerde de kendilerine kibar bir şekilde 'Siz madem şu anda resmi görevli değiliim, niye çekileceğim diyorsunuz... O zaman bu işi resmen üstlenebilecek, sizin ve Libya halkının güveneceği bir ismi sunabilirsiniz' dedim. Ne yazık ki olmadı. Daha sonra oğluna da söyledim. Maalesef oradan da netice alamadık. Başbakan aradı aynı şeyleri ona da söyledim. Oradan da bir netice çıkmadı. Bu arada ne yazık ki ağır silahlar kullanmak suretiyle Libya halkına yönelik tek taraflı operasyonlar yürütüldü. Muhalif kanadın kendini savunma adına yaptığı bazı atakları kalkıp da Kaddafi'nin gücüyle irtibatlandırmak yanlış olur. Zaten böyle bir şey söz konusu değil. Sarkozy'nin bu daveti, bu davetle birlikte bizim Rusya ziyaretimiz bu ziyarette de ilginç olan şey şu gelişmeleri tasvip etmediklerini söylüyorlar, askeri operasyona sıcak bakmadıklarını söylüyorlar ama BM'de hayır diyemiyorlar.

NATO neyi hedefliyor?

Dün akşam İngilitere Başbakanı aradı, görüştük yarım saat kadar. Ben kendisine 'Türkiye Paris'e davet edilmedi ve biz sizinle bu görüşmeyi keşke Paris toplantısından önce yapabilseydik' dedim. 'Beklentiniz nedir' diye sordum. 'NATO neyi hedefliyor?' Eğer insani amaçlı olarak böyle bir şey yapılacaksa bu konuda biz başından bu yana desteğimizin olacağını söyledik. 'Fakat burada NATO kalkıp da Libya'nın yer altı zenginliklerini peşkeş çekmek için görev ifa edecekse, Türkiye olarak olamayız' dedik. Nasıl yer alırız, mesela Bingazi havalimanını biz üstlenebiliriz. İnsani yardımların dağıtımını üstlenebiliriz. Aynı şekilde denizde Girit ile Bingazi arasını deniz kuvvetlerimizle kontrol edebiliriz. Fakat muharip güç olarak Türkiye düşünülecek olursa muharip güç olarak yer alamayız. Hiçbir zaman bizim uçaklarımızın Libya halkına yönelik bomba yağdırmasını düşünmemiz mümkün değil, böyle bir şeye sıcak bakamayız. İrtibat halinde olma noktasında mutabık kaldık. Gerek Genelkurmay gerek Dışişleri, gerek istihbarat ağıyla toplantı yapacağız. Bu toplantıdan sonra da Obama ile görüşeceğiz. Talepleri nedir? Öğrendiğimiz kadarıyla Sarkozy NATO'nun devreye girmesini istemiyor. AB götürsün istiyor. 'ABD ve Türkiye işin dışında kalsın' düşüncesinde Sarkozy... Başbakan açıklamalarının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı.

İşte o sorular ve Başbakan'ın yanıtları:

? Fransa, NATO'nun dahil olmasını istemiyor. Uluslararası hukuk müsaade ediyor mu ?

Durumdan vazife çıkardı zaten. 'Yaptım oldu' der yine.

? İngiliz Başbakanı ne talep etti ?

Libya da birlikte çalışalım istedi. Biz taleplerini somut olarak iletin bakalım dedik. Hatta karar sürecinin bu akşama kadar ertelenmesini istedik. Doğuyu korumaya yönelik bir çerçeve çizdiler müdahale ederken. Kaddafi'nin şu ana kadar o vahşice saldırılarını kırmaya yönelik. Onun için de tüm hava üslerini etkisiz hale getirdiklerini söylüyor. Kaddafi de ateşkes istedi ama Amerika filan inanmıyor.

? Biz NATO'ya sıcak bakıyor muyuz?

Afganistan da yaptığımız gibi yine bir misyon üstlenebiliriz.

? Kaddafi'nin durumunu nasıl görüyorsunuz?

Haftasonuna kadar kalır kalamaz, bunları konuşmak bana göre anlamsız. Tabii olaya öyle bakamıyorum. Ben artık diyorum ki bunun kararını bırakalım Libya halkı versin. Kaddafi 'ben resmi görevli değilim' diyor. Libya'da Kaddafi liderdir. Burada Libya halkı kendi kaderini belirlesin bunun önünü açalım. Kaddafi de bu nokta 'Libya halkının kararıdır' diyerek böyle bir karara uyma noktasında geleceği rahatlatır diye düşünüyorum. Bu bir haftamı olur daha kısa mı olur değerlendirmek mümkün değil. Seyfülislama sorarsan pazara kadar Bingazi'yi bitireceklerdi. Ne oldu ?

? Siz Irak'ı örnek gösteriyorsunuz. Yeni bir Irak mı olacak ?

Baştan bu yana söylüyoruz. İkinci Irak olsun istemiyoruz. Amerika ile birlikte oraya 40 civarında ülke asker gönderdi. Oraya da NATO girmedi, BM' den çıkan bir kararla girdiler. O gün bugündür 8 yıl geçti. 8 yıl içerisinde bir medeniyet Irak'ta çöktü. Milyonu aşkın insan burada öldürüldü. Hala da hükümet yok. Amerika İngiltere orada... Halk Türkiye'yi istemedi, Irak a girmedik. O zamanki yetkililerle görüştüğümüzde dediler ki 'gelmeyin.' Bush güven oylaması noktasında aradı. Libya, Irak olmasın istiyoruz. Afganistan ve Irak Amerika için sınavdır. Oralara bakarak çok farklı bir değerlendirme yapacaktır diye düşünüyorum. Libya'nın bölünmemesi gerek Artık burada kendi halkının iradesine saygı duyması Libya da ki süreci rahatlatacaktır. Libya halkının safiyetine inanıyorum. Son üç yılda yakından daha da tanıdım. Aslında özgürlükçü bir hak özgürlüklere inanmış bir halk. Orada da bir parlamenter yapının açılması ama asla Libya'nın bölünmemesi gerekir. Kimse de Libya'nın petrolü üzerinde hesap yapmamalıdır. 'Libya Libyalılarındır' tezini işlemek lazım.

? Müdahale halkı Kaddafi'nin etrafında birleştirir mi ?

Artık 40 yıl önceki Libya yok. Çok farklı . bir defa bir bölünme zaten söz konusu. Biz iki tarafla da görüşüyoruz hem doğu tarafıyla da görüşüyoruz. Artık kesinlikle çözüme yürümemiz lazım. Artık mevcut yönetimle yürümek mümkün değil. Kesinlikle çekilmesini bir defa istiyorlar. Bu ön şart.

? Ticari çıkarları nasıl koruyacağız?

Teminatlar yönünden sıkıntı yok. Alacak noktasında müteahhitlerin ciddi bir alacağı olduğunu zannetmiyorum. En son kaddafiyle konuştuk ve alacakları ödemişlerdi. Dolayısıyla müteahhitlerin alacak sorunu yok.

Asker operasyon meraklısı değil

? Terör örgütü bugün itibarıyla eylemsizliği bırakacağını açıkladı. Sizin bu açıklamalara yaklaşımınız nasıl?

Birkaç aydır konuşuluyor. Bizim bu konuyla ilgili söyleyeceğimiz hiçbir şey yok. Hükümetiz. Devleti, terör olaylarına karşı şu ana kadar nasıl yönettiysek yine aynı şekilde yapacağız. Almamız gereken tedbirler neyse almak durumundayız. İki de bir 'operasyonlar durdurulsun' deniyor. Güvenlik güçleri operasyon meraklısı değildir. Operasyonu gerektirecek bir durum varsa operasyonu yapmama hakkına da güvenlik güçleri sahip değildir. Çünkü bunun için vardırlar. Can ve mal güvenliğini sağlayacak tüm bunlar için var. Özellikle Silahlı Kuvvetlerimiz'in Emniyet teşkilatımızın dayanışma içinde attıkları adımlar da bunlar var. Askerimizin de polisimizin de kendilerini operasyona sevk edecek bir sıkıntı olmadıktan sonra hiç birisi operasyon yanlısı değildir. Burada terör örgütü silahı bırakmalıdır. O zaman görülecek olan şudur; ne operasyon ne de şu bu.. Kalkıp da güvenlik güçlerimizin silah bırakması istenirse bu hiçbir yerde yoktur.

? Demokratik açılım devam edecek mi?

Devam ediyor zaten. Gerek uyum yasalarıyla gerek diğerleri. Seçimden sonra bek- lenen istenen tablo Meclis'te oluşursa zaten yeni bir anayasayı Meclis gündemine taşıyacağız. Ön çalışmalar devam ediyor. Bunun dışında halk ve değişik sivil toplum kuruluşları çalışmalar yapıyor hepsiyle görüşüyoruz. Seçimden sonra da arzu edilen tabloyu Meclis'te yakalamamız halinde veya görüşmeler yoluyla olumlu yaklaşım görürsek o adım da atarız.

? Arzu edilen tablodan neyi kastediyorsunuz?

Referanduma götürecek sayıyı yakalarsak ya da referandumsuz geçecek oran. İkisi de olur.

Adaylıktan önce sıhhatini düşünsün

? İbrahim Tatlıses'in adaylığı hakkında ne düşünüyorsunuz?

Ben İbrahim Bey'in son halini görebilmiş değilim. Başhekimle ve en son Derya Hanım'la görüştük. İyiye gittiği söylendi. Şu anda tabii bunu düşünmekten çok öncelikle sağlığını sıhhatini düşünmek zorundayız. Aksi takdirde can derdinde olayına dönüşür ki şık olmaz. Emniyet boyutunda güvenlik güçlerine çok teşekkür ediyorum. Gerçekten ilk andan itibaren sürekli irtibat halinde olduk. Kısa zamanda meydana çıkarmış olmaları takdire şayandır.

? Saldırıda PKK izi de çıktı...

Gün doğmadan neler doğar... Nihai netice ye bakalım.

Askerlik yapacak adam bulamazsın

? CHP'nin bedelli askerlik teklifini nasıl değerlendiriyorsunuz?

12 ay askerlik askıda. Kılıçdaroğlu, çok ilginç hesaplamalar yapıyor. Bu hesaplamalar kamuoyu oluşturma gayretinde. Yaz tatilinde vb.. Bunların hiç biri ortaya ideal bir neticeyi koymuyor. Olaya bugünüyle de bakamayız. Geçmişi bugünü ve geleceği var. Şimdi bir şehit babası kalkıp da 'Benim param olmadığı için mi ben oğlumu gönderdim, şehit oldu' diye sorarsa, ben bu soruya cevap bulmak zorundayım. 12 bin liranın altındakilere parasız... Bunlar öyle muvazaalar getirir ki. O geliri neye göre belirleyeceksin. Asgari ücreti tam göstermeyen bir yapı var. Böyle bir yapı içinde zaten 12 rakamını bulan aile bulamazsınız. Özel sektörün kahir ekseriyeti 12'nin altındadır. Asker yapacak adam bulamazsın. Her şeyin ciddi bir tutarlı yanı olacak. Oturalım bakalım bize ne kadar oy getirir. Bu ülke ne kadar oy getirecek anlayışıyla yönetilmez ki!

Esad'ı da uyardım

? Suriye'de çıkan olaylar var. Geleceğini nasıl görüyorsunuz bu olayların?

Değişim rüzgârı her yeri kapsamış durumda. Özellikle son Suriye seyahatimde bunu Sayın Esad'la konuştuk. Suriye'de de böyle bir sürecin gelişmesi ve bunun özellikle bir mezhebi yaklaşımla ele alınması tehlikesi olabileceği -nitekim şimdi öyle bir durum var, Sünni bölgelerde- Sayın Esad'ın bölgedeki diğer ülkelerde olanlardan da özellikle ibret alıp aynı yolu denemeden çok daha demokrat bir tavır içerisinde halkına yaklaşım göstermek suretiyle çıkış yolu bulmasının isabetli olacağını açık ve net olarak söyledim. Kardeşçe konuşalım, kendi deneyimlerimizi aktaralım. Deneyimlerimizden istifadeyle de Suriye'de şu adımları atmanız isabetli olacaktır. Üzerinde ayrıca çalışma yaptıklarını da söylemişlerdir. Suriye'deki bu olaylar gelişmeden çözüme kavuşmalıdır.

? Suudiler nasıl baktılar Libya'ya?

Siyasi kadrolarla bu seyahatte görüşmedik.

Adem YAVUZ ARSLAN / CİDDE