Bir hafta önce Abdulkadir Türk arkadaşımdan aşağıdaki talep geldi. hemen cevaplamadım. endişem şu idi. Gerilerde kalmış bir tartışmanın fitilini mi ateşlemiş olurum. Ama cevaplamayınca da olmaz, Abdülkadir türk

"Bir de 'kader' ve 'kaza' kavramlarını gerçek anlamlarıyla orta yere koymak gerek, İrfan ağabeyim. Kavramların gerçek anlamları üzerine icma, mutabakat sağlanamayınca incitici, yıkıcı, kırıcı polemikler çok oluyor, ne acı ki. Kaza ve kader kavramları o kadar karmaşık mı ki Müslümanlar arasında çatışma çok oluyor.
Konuyu ele almanız mümkün mü hocam. Selâmlar, saygılar efendim.

Abdülkadir Türk
 

Cevap:
Önce Amentü maddeleri üzerine bir giriş yapayım. Amentü geçmişte imanın asıl maddelerini iyi özetlemiş bir derlemedir. Amentü'nün lafzı üzerine, hadis olmadığı yönünde görüş belirtenler çok, ama maddeler üzerinde toplumda, daha doğrusu geçmişten günümüze alimler arasında bir ittifak oluşmuş gibidir.
1- Allah'a iman, Allah'ın varlığına has iman fıtrîdır. Her insan Hazret- i İbrahim araştırmasını gönlünde yapmıştır. Sonra çevresi ve kültürü, anababası onu yönlendirmiştir. eski bir kültür bakanı ateist olduğunu söyleyip duran yazar Aziz Nesin'e "gerçekten Allah'a inanmıyor musunuz?" sorusunu sormuş, şu cevabı almıştır. "Ben düşünüyorum. Kainatın kendiliğinden var olacağını yorumlayamıyorum. Ben kainatı ve insanı yaratan bir üstün gücün varlığını kabul ediyorum. İslam'ın Allah'ına inanmıyorum" demiştir. Halbuki Kur'an okuyup biraz üzerinde düşünseydi, Allah'ın sıfatları en güzel Kur'an'da anlatılıyor.
İmam-ı Gazali'nin muakıbi Fransız düşünür Desquartes "El-minkızu min Ed-dalal" eserini okuduktan sonra (Ben de öğrenciliğmde okuduğum da çok etkilenmiştim) "Dis Court" diye bir kitap yazmış (Onun da Fransızcasını okumuştum, şaşırmıştım.) Diyor ki "Düşünüyorum, o halde varım. Mademki ben varım. Benim gibi düşünen bir varlığı yaratan muhteşem bir Allah vardır" senelerce önce lisede okurken felsefe hocam Desquart'ı Septisizm (şüphecilik) akımının temsilcisi olarak anlatmıştı. Düşünüyorum O halde varım derseniz Septik olursunuz. Halbuki o devam ediyor. Madem benim gibi mükemmel bir varlık var. O halde Yüksek sıfatlarla muttasıf Allah vardır, diyor.

Sözü toparlayarak ifade edeyim. Allah İnancı her insan da fıtrîdir.

2- Peygamber inancı mucizevidir. Hazret-i Peygamberin en büyük Mucizesi Kur'a-ı Kerimdir. Burada bu konuyu bu kadarla kesiyorum, Meleklere iman, Kitaplara iman, Ahiret gününe iman, Kaza ve Kader'e iman, buraya girmeyen başka iman maddeleri de var, Cennet, Cehennem, Cin, Şeytan gibi, bunlar ihbaridir. Bize göre Kur'an, Hazret-i Muhammed haber vermiş ve gerçektir. Kuralı Peygamber tarafından haber verilmiş, varlıkları aklen mümkün (neden gerçek olmasn?), naklen sabit (yani ihbar var) ve zıddı mümteni'dir. (Olmaması imkansız)

Bütün bunları yazdıktan sonra şunu ifade edeyim, KAZA ve KADER haktır ve gerçektir. Ülemanın ihtilafı değil, ittifakı vardır. Kur'an-ı Kerim ayları, yaratıldığından beri aynı diye ifade buyurmuştur. İster doğal kural diyelim, ister kader, değişmeyen şeyler vardır. Açık proğramlı çok şey var.
İhtilaf kulların fiilleri konusundadır. Kulların fiilleri kader midir? O halde sorumluluk nedendir? Allah'ın ilminin sınırı olur mu?. İstitaat nedir, İrade-i Cüz'iyye nedir? Meşiyyet nedir? Uzadı, bu konuları daha sonra arz edeceğim.

İrfan Küçükköy Hoca