Bir Hatıra

İrfan Küçükköy

Rauf denktaş ile...1977

Konu: Rauf Denktaş - Dimitri Kitsikis Görüşmesi

5 Temmuz 1974’te Kıbrıs’ta, Yunanistan’ın Askeri Cunta yönetimi desteğinde Nikos Samsung, Makaryos’u devirdi. Bu durum, İngiltere ve ABD’de telaşa sebep oldu. Çünkü Darbeciler, Kıbrıs’ı Yunanistan’a ilhak etmek istiyorlardı. Bir bakıma İngiltere ve ABD, Türkiye’nin müdahalesine muhtaç hale geldiler.

Türkiye’nin bu işgali kabul etmesi mümkün olamazdı. Türkiye'de Ecevit Başbakan. Erbakan Başbakan yardımcısı idi. Koalisyon Hükümeti iktidarda idi. Türkiye, ABD ve İngiltere ile müzakerelerden sonra, 20 Temmuz’da Kıbrıs’a askeri çıkarma yaptı. Kıyı şeridini içine alan bu çıkarma sonunda Samsung yakalandı. Yunanistan ‘da askerler yönetimden çekildi. ABD ve İngiltere’ye göre artık Türkiye, daha fazla ileri gitmemeli, bir süre sonra da çekilmeliydi. Aslında bu esnada tehlike büyüktü. Türklerin toplu katliamla yok edilme ihtimali vardı.

Biz Yeniden Milli Mücadele dergisinde, Türk Askerinin işgali tamamlamasını, Türkleri güvenli bölgelere çektikten sonra Güney’den çekilebileceğini işliyorduk. Bu esnada cepheden, Işılay Arkan’dan bir mektup aldık. Mektupta, Kıbrıs mücahitlerinin bir kısmının Larnaka Hala Sultan Camisinde savunma yapmakta olduklarını, her an bir toplu saldırı ile imha edilebileceklerini yazıyordu. Mektup bize İngiltere üzerinden ulaştırıldı. Mektubun suretlerini, Başbakan Ecevit’e, yardımcısı Erbakan’a ve askeri yetkililere ulaştırdık. Müdahale belki gecikecek, belki de müzakerelerden sonraya bırakılacaktı. Müdahale mutlaka olacaktı. Çünkü askeri yığınaklar sürüyordu. Hükümet ve Ordu, istihbarat kaynaklarından da tabiî ki haber alıyordu. Müdahale öne çekildi ve 14-16 Ağustos‘ta İkinci Müdahale yapıldı. Böylece şimdiki sınırlara ulaşıldı. Türkler Kuzey’e çekilerek imhadan kurtarıldılar. Kuzey Kıbrıs Türk Federe devleti kuruldu ve başkanı Rauf Denktaş oldu.

Bu esnada Merhum Aykut Edibali "Türkiye'nin Kıbrıs Politikası Ne Olmalıdır" isimli kitabını yayınladı. Kitap baskı üstüne baskı yaptı. Dışişleri Bakanlığı çok sayıda kitap satın aldılar ve Dışişleri misyonuna ulaştırılmasını sağladı. Ordu da değişik birimlerine çok sayıda kitap aldı ve birimlerine dağıttı.

1977’de Rauf Denktaş'ın Bir ABD dönüşünde Yılmaz Karaoğlu ve ben (İrfan Küçükköy) Bayrak gazetesi adına Hilton'da kendisiyle bir görüşme yaptık. Aykut Edibali’nin selamı ile kitabını kendisine bizzat hediye ettik. Bize kitabı okuduğunu, çözüm için önerilerini dikkate alacağını ifade ile samimi selamlarını iletmemizi istedi. ABD hatıralarını, kimlerle neler görüştüğünü uzunca anlattı. Benim için çok faydalı oldu Yabancı misyon şefleriyle görüşmelerinde açıkladığı görüşler Merhum Aykut Edibali’nin görüşlerinden mülhem olduğunu, daha doğrusu ayniyet ifade ettiğini gördük. Böyle değerlendirdik.

ABD’de Yunan siyaset sosyoloğu Prof. Dimitri Kitsikis ile görüşmelerini de anlattı. Biz Dimitri Kitsikisi tanıyorduk. O tarihte orta yaşta genç sayılırdı. Aykut Edibali'nin tavsiyesi ile, onun bir kitabını biz ilkler satır satır değerlendirip özümlemiştik.

Kitsikis, siyasi platformda Türkiye ile Yunanistan’ın birliğinden yanadır. Hatta tek devlet halinde birleşmesinden yanadır. Bu birlik içinde ve bu iki halkın önderliğinde Balkan devletlerinin, Suriye, Irak gibi Kuzey Arap devletlerinin, bazı Kafkas bölgelerinin iştiraki ile büyük bir güç oluşturmaktan yanadır. Kıbrıs meselesinin de bu statü içinde çözüleceğini anlatır ve bunu dillendirmesini Denktaş’tan ister. Denktaş, kırmadan bunu kendisinin ifade etmesini söyler, daha etkili olabileceğini belirtir. Böyle bir konuyu gündeme getirerek Türklerin kafasını karıştırmak istemez.

Bu anlattığım özettir. Uzun konuşma esnasında Denktaş’ın hem konuya vukuf yetini, hem siyasi dehasını, hem de samimiyetini anlama imkanı buldum.

NOT: Bu yazıyı Bilal Sürgeç arkadaşımın Dimitri Kitsikis'in bir kitabını takdim yazısı üzerina arz ediyorum.

Bilal Sürgeç Arkadaşımızın Sunumu:

"Göz problemli baş gösterelibeli kitapları internette sesli olarak dinliyorum. Bu kitap bitti. Kitabın özeti şudur: Osmanlı devleti Türkler ve Ortodoksların ittifak ederek oluşturdukları bir devlettir. Bu ittifakta özellikle en karlı olanlar Yunanlılardır çok geniş imtiyazlara sahiptir. Devlet içinde devlet olan patrikhane Sırp, Karadağ, Bulgar ve Rumların sorumlulugunu almıştır. Batılılar, Osmanlı topraklarını parçalamak için milliyetçilik silahını kullandıklarında en büyük kazığı Yunanlılara atmışlardır. İmparatorlukta deniz ticaretine hakim olan bürokraside çok önemli yerlerde bulunan Rumlar bunlardan vazgeçerek güdük bir Yunanistan devletini kurmuşlardır."

Dimitri Kitsikis (Dimitri Kiçikis okunur) kimdir?

Dimitri Kiçikis, Yunan Türkolog. Jeopolitik ve Uluslararası İlişkiler sahalarında dersler vermiş ve çalışmalar yapmıştır. Vikipedi

Doğum tarihi: 2 Haziran 1935, Atina, Yunanistan

Ölüm tarihi ve yeri: 28 Ağustos 2021, Ottava, Kanada