Adab-ı muaşeret demek, topluluk içinde normal davranış şekilleri, insanların birbirleriyle geçinmeleri usulü, nezaket, terbiye ve görgü kuralları demektir.

Geçmiş zamanda 1960’lı yıllarda okullarda Hayat Bilgisi dersinde 22 maddelik “Adab-ı Muaşeret ilkeleri”ni içeren bir bilgi öğretilirdi. lkokulların ilk üç sınıfında, genel ‘görgü kuralları’ diğer sosyal bilgiler müfredatıyla iç içe ‘Hayat Bilgisi’ adı altında, haftada 4-6 saat okutuluyordu.

lkokullu ortaokullu yıllarımızda, karnelerimizde bir de  “Hal ve Gidiş” not hanesi bulunurdu.

Bu müfredatı saati olan bir ders değildi, öğrenci hakkında ’sınıf öğretmeninin -her dönem sonunda- verdiği bir ‘kanaat notu’ idi.

Hepimizinki 10 üzerinden 10, yani ‘Pekiyi’ olurdu. Bu notun 10 üzerinden 9,5 veya 9 olması demek, o öğrencide ciddi bir davranış bozukluğunun bulunduğu anlamına gelirdi ki, notumuzun ‘pekiyi’nin altına düşmemesi için ‘hal ve gidiş’imize çok dikkat ederdik.

Nereden nereye…

Hocam artık bunlar mazide kaldı dediğinizi duyar gibi oluyorum.  “Adab"edeb kelimesinin çoğuludur. "Edeb", sözlük anlamı ile "terbiye", "utanma", "usul", "yol" ve "kaide” gibi anlamlara gelir. ”Acaba bu kavramlar sadece sözcüklerde mi kaldı. Değerli hocam çocukların anne baba ve büyüklerine saygısı kalmadı ki. Peki, bu saygıyı nasıl kaybettik.

Tüm bunların sorumlu kim değerli dostlar. Unutmayınız ki: çocukların gelişim süreçleri içerisinde “sosyal ortamlara uyum sağlamasında ” yani adab-ı muaşeret kurallarının öğretilmesinde ebeveynlere büyük iş düşüyor. Çünkü zira çocuklar, hem ebeveynlerin deneyimlerini taklit ederek hem de zaman içinde belirlenmiş görgü kurallarını onlardan öğrenerek bu süreci yaşıyorlar.

Ben küçükken hatırlıyorum annem misafirliğe gitmeden önce tembihlerdi, ortaya yiyecek birşeyler getirildiğinde benim gözlerimin içine bakacaksınız ben gözlerimle evet yiyebilirsiniz dersem yersiniz diye sıkı sıkıya tembih ederdi. Şimdiki çocuklara böyle birşeyler söylediğinizde acaba nasıl tepkiler alıyorsunuz. Belkide bu davranışınızdan dolayı çocuklarınız sizleri eleştirecektir.

Değerli anne babalar Adab-ı Muaşeret (görgü kuralları) hepimizle ilgili, zenginleştirip yeni kuşaklara aktarmamız gereken, insanlara değer katan ve birbirine sevdiren, işleri ve toplumsal yaşantıyı kolaylaştıran değerlerdir. Bu değerlerin gelecek kuşaklara sağlıklı bir şekilde aktarılması ancak çocuklarımızda sağlıklı bir rol model olarak gerçekleşecektir bunu unutmayınız.

Günümüzde bu kavramlara ne kadar da çok ihtiyacımız var değil mi değerli dostlar.

 “Sana yapılmasını istemediğin bir şeyi sen de başkasına yapma! O zaman Allah’a karşı hakkıyla takva sahibi olursun!” (Ahmed, ez-Zühd, 59)

Kalın Sağlıcakla

Sait ÖZDEMİR

Uzman Psikolojik Danışman

www.saitozdemir.net