Reel kesim güveni (RKGE), kapasite kullanım oranı (KKO) ve tüketici güveni (TGE) ekonominin genel gidişatını göstermesi açısından öncü veriler. Geçen hafta Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Merkez Bankası (TCMB) Mayıs tüketici güven oranını, TCMB de dün Mayıs reel kesim güveni ve kapasite kullanım datalarını yayımladı.

Her üç göstergede aylık bazda iktisadi faaliyetler paralelinde bir azalış, bir gerileme söz konusu. Yılın ilk çeyreğini tamamlayıp, ikinci çeyreğin ikinci ayını tamamlama noktasına gelen ekonomide, salgına bağlı haftalık ve dönemsel kapanmalar, döviz ile faizlerdeki dalgalanmalar, TCMB’nin parasal sıkılaştırması ve maliye politikalarında alınan tedbirler; yılın birinci çeyreğine oranla, ikinci çeyreğinde kendini daha belirgin hissettiriyor.

Mamafih genel fotoğraf geleceğe yönelik 3 ayda ihracat sipariş miktarı ve genel gidişata ilişkin değerlendirmeler açılmalarla birlikte endekslerde bir artışa işaret ediyor. Yatırım harcaması, istihdam, üretim hacmi ve mamul mal stokuna ilişkin değerlendirmeler ise endekslerde bir azalışın olabileceğine vurgu yapıyor.

***

Gerçek şu ki, salgın sebebiyle olağanüstü bir durum var… Türkiye’nin pandemi dönemini en az hasarla atlatması ve salgın sonrasına hazırlanması gerekiyor. Dünya için de aynı durum geçerli. Bugün için “Önce sağlık, sonra ekonomi ve diğer işler” diyemiyoruz. Bu dönemde her birini bir potada eritip istikbale bakmak en mantıklı yol, ancak mantıklı olduğu kadar da hassas!

Geçen yazılarımda hatırlatmışımdır… Ekonomiyi takip ediyorsak RKGE, KKO ve TGE’ye projeksiyonu yakın tutmak, verilerdeki trendi iyi izlemek, alt kalemleri doğru yorumlamak ve dataları doğru okumak açısından mühim, demiştim.

Zirâ salgına rağmen ekonomide iyileşen performansı yansıtmak, diğer taraftan eksik tarafları yazıp çizmek tünelin ucundaki ışığı görme adına kanaatimce önemsenmeli.

***

2021 ilk çeyreğinde üretim, istihdam, dış ticaret, cari ve bütçe dengesi ve büyüme gibi rakamlarda genel görünüm içerisinde müspet bir rota çizen Türkiye ekonomisinin, 31 Mayıs’ta açıklanacak bu yıla ait ilk çeyreği en az yüzde 6 seviyesinde tamamlaması ve gerileme ihtimali bulunan ikinci çeyrek büyümesine yönelik açılımlarla yeni bir temel atma ameliyesine girmesi elzem.

Zaten bu yılın 3’üncü çeyrekten itibaren enflasyon ve faizde beklenen gerilemelere, yılsonu büyüme rakamının en iyi ihtimalle yüzde 4-5 seviyelerinde gerçekleştirilmesi gereğine sürekli değiniyoruz.

Fakat bedbinliğe, pesimistliğe gerek olmadığının da altını çiziyoruz…

İşte bugün kaleme aldığımız RKGE, KKO ve TGE verileri öncü göstergeler olarak ekonomiye dair manzarayı raporluyor. İlk çeyreğe göre ikinci çeyrekte düşüş eğiliminde olan söz konusu dataları Haziran’dan itibaren yukarı yönlü görmek tabii ki en büyük isteğimiz.

***

RKGE, KKO ve TGE aylar ve yıllar itibariyle özetle bakın nasıl mesajlar veriyor…

Bu yıl Nisan ayında RKGE’de Mart’a göre yüzde 7,9’luk düşüş azımsanamaz elbette. 2004 yılından bu yana görülen en sert gerileme… 2021 Mayıs’ta az da olsa 0,7 puanlık düşüş devam ediyor. Fakat sadece Nisan ve Mayıs ayına bakıp içimizi karartmayalım… Öncelikle RKGE bu ay 110,3 ile 100’ün üzerinde ve iyimser alanda. Ayrıca bilmek gerekir ki; pandemi öncesi 2019 Mayıs’ında 98,9 olan RKGE, 2020 Mayıs’ında da 76,9 seviyesindeydi.

Gelelim gösterge niteliğindeki ikinci dataya… Tüketici güveni (TGE) 2021 Mayıs’ında 80,2’den 77,3’e düştü ama genel seyir TGE’nin geçen yıllara göre daha kuvvetli olduğunu fotoğraflıyor. TGE pandemi öncesi 2019 Mayıs’ında 55,3’tü, pandemi yılı 2020 Mayıs’ında 59,5’ye yükseldi. Şimdi ise 77,3’te.

***

Reel kesime ait üretimin en başlıca parametrelerinden kapasite kullanım oranı dediğimiz KKO verisine göz atalım… Datada bir önceki aya göre bir gerileme söz konusu fakat sanayi üretimini başarıdan başarıya koşturan, Çin’in ardından dünyada Türkiye’yi ikinciliğe oturtan KKO’nun genele bakıldığında aslında zayıflığı değil, güçlülüğü ve ekonominin üretim açısından normalleşme doğrultusunda hızla ilerlediğini gösteriyor.

Küresel salgın öncesi 2019 Mayıs ayında 75 olan endeks, salgın dönemi 2021 Mayıs’ında 75,3’lük bir rakamı yakalamışsa, salgın sonrası KKO’nun çok daha iyi seviyelere ulaşacağı kuşkusuz. Yine hatırlatayım… 2020 Mayıs’ında kapasite kullanım (KKO) 62,6 olarak belirlenmişti.

Oluşan datalar iktisadi faaliyetlerde yavaş yavaş pandemi öncesine dönüşe yaklaşıldığını haber veriyor. Dolayısıyla iyi ve güzel şeyler görmek isteniyorsa, ekonomik verileri politik hissiyata ve algılara mahkûm etmemeli, diyorum.

analizgazetesi.com.tr / yazının devamı..