Sedat Yılmaz

Sedat Yılmaz

Rüzgâr döndü, Türk Lirası varlıkları değer kazanıyor

Rüzgâr döndü, Türk Lirası varlıkları değer kazanıyor

TCMB ve BDDK piyasaların normale dönmesi yolunda politikalarını hızlandırdı. TCMB, bankalara likidite imkân limitlerini bugünden itibaren sıfırladı ve fonlama maliyetini yüzde 8,32'ye yükseltti. Banka miktar yöntemiyle repo ihalesi açmayarak piyasaya TL vermedi. BDDK da dün mevduat ve katılım bankaları için belirlenen aktif rasyosu değerlerini esnetti. Rusya'nın ilk rez resmi onay verdiği koronavirüs aşısı da piyasalara moral kattı. Borsa ve faizler yükseldi, döviz ve altın fiyatları ise düştü.

Merkez Bankası (TCMB) ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) sıkılaştırma politikaları çerçevesinde aldığı yeni kararlar ve Rusya’nın ilk kez koronavirüse karşı bulduğu aşıyı resmileştirerek halka uygulamaya başlaması yurt dışının da katkısıyla yurt içi piyasalarda moralleri yükseltti.

TCMB, bankalara tanıdığı Açık Piyasa İşlemleri’nde (APİ) geçen hafta yarıya düşürülen likidite imkân limitlerini bugünden itibaren sıfırladı. TCMB, 16 Temmuz’da yüzde 8,25’lik politika faizinin 91 baz puan altına yani yüzde 7,34’e kadar gerileyen fonlama maliyetini yüzde 8,32’ye yükseltti. Banka miktar yöntemiyle repo ihalesi açmayarak piyasaya TL vermedi.

BDDK da dün mevduat bankaları için yüzde 100 ve katılım bankaları için yüzde 80 olan aktif rasyosu değerini mevduat bankaları için yüzde 95’e, katılım bankaları için yüzde 75’e indirdi. Piyasanın düzelmesine koronavirüse karşı Rusya’nın ilk kez bulduğu aşı da etkili oldu.

Söz konusu gelişmelerle BIST 100 endeksi yüzde 3 primle 1100 puanı geçti. Gün içinde dolar yüzde 0,6 düşüşle 7,20 liraya, euro yüzde 0,7 düşüşle 8,49 liraya geriledi.

Tahvil piyasasında 2 yıllık vadeli gösterge tahvilin faizi yüzde 13,37’ye indi daha sonra kapanışını yüzde 14,01’den yaptı. 5 yıl vadeli tahvil yüzde 13,81, on yıllık tahvilin faizi ise yüzde 14,16’dan işlem gördü.

Altının onsu yüzde 4’ün üzerinde düşüşle 1938 dolara kadar çekildi. Petrol fiyatları ise Rus aşısının etkisiyle yaklaşık yüzde 1 kazançla 45,75 dolar seviyesine çıktı.

Piyasa harekatı başladı

Merkez Bankası (TCMB), BDDK ve Türkiye Bankalar Birliği (TBB), geçen hafta Türk varlıklarındaki Londra swap piyasası merkezli agresif dalgalanmaya karşı harekete geçti. 10 Ağustos’tan itibaren uygulayacağını ifade ettiği bir dizi kararlara imza atıldı. Bu hafta başı itibariyle alınan kararları uygulamaya koyan kurumlar, piyasalardaki gidişata göre operasyonlarını tazeleyebilecek.

Merkez Bankası, daha önce 7 Ağustos’a yarıya indirdiği APİ likidite imkânını bugünden itibaren sıfıra indirdi. Bu hamle ile beraber ucuz maliyetle sağlanan likiditeyi kısarak hem Türk Lirası’nı sıkılaştıracak, hem de ortalama Türk Lirası maliyetinin de artmasını sağlayacak. TCMB açıklamasında, “Likidite yönetimi çerçevesinde 12 Ağustos 2020 tarihinden geçerli olmak üzere piyasa yapıcı bankalara Açık Piyasa İşlemleri çerçevesinde tanınan likidite imkân limitleri sıfırlanmıştır” denildi.

Banka likidite sıfırlamasından sonra fonlama maliyeti oranlarını yükseltti. 16 Temmuz’da politika faizinin 91 baz puan altına gelerek yüzde 7,34’e inen fonlama maliyeti oranı yüzde 8,32’ye çıkarılarak politika faizinin üzerine çıkarıldı.

Bankacılara göre, bankalarası piyasada ise gecelik faizler yüzde 9,75 ile sıkılaştırmayı fiyatlamış durumda. Piyasalar likidite adımlarının en az bu hafta ortalama maliyet üst banda yaklaşana kadar sürmesini bekliyor. Bankacılar, TCMB’nin attığı bu adımın piyasalar tarafından sıkı bir şekilde takip edildiğini, ilgili adımları yüzde 11,25 ile koridordaki en üst fonlama olan “geç likidite penceresi” (GLP) ile devam edip ettirmeyeceğini ve söz konusu sıkılaştırmaların 20 Ağustos’ta yapılacak Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında nasıl bir yön bulacağını söylüyor.

Son makas repo ihalesi

TCMB ayrıca bu hafta miktar yöntemiyle repo ihalesi açmayarak sıkılaştırma adımlarını daha da sıklaştırdı ve piyasaya Türk Lirası vermedi. Fonlama maliyeti oranında yükseltme ve TCMB miktar yöntemi ile haftalık vadede repo ihalesi açmaması politika faizi olan yüzde 8,25'ten fonlama sağlamaması ve bankaları yüzde 9,75 seviyesindeki faiz koridorunun üst bandına çıkılabileceği anlamına geliyor. Piyasa söz konusu faiz koridorunun üst bandında hareket edebileceğini tahmin ediyor.

TCMB’nin piyasayı fonlaması depo ve repo işlemleriyle yapılır. Repo işlemleri genellikle piyasada likidite (para) sıkışıklığının geçici olduğu durumlarda, bankacılık sistemi likiditesinin geçici süre için artırılması amacıyla kullanılır. Açıkçası TCMB bankaların likidite ihtiyacını gecelik borçlanmadan daha uzun vadeli çözebilmek gayesiyle onlarla haftalık repo işlemleri yapar.

Ancak bankalardaki likiditenin azaltılması için de yine repo işlemleri kullanılır ve TCMB repo ihalesi açmayarak bankalara TL vermez. Haftalık fon kullanmak isteyen bankalar ellerindeki tahvilleri TCMB’ye vererek karşılığında ihtiyaç duydukları parayı alır ve ayrıca da politika faizi oranıyla TCMB’ye artı para verirler.

APİ, yalnızca para politikası amaçları için yürütülür ve Hazine’ye, kamu kurum ve kuruluşları ile diğer kurum ve kuruluşlara kredi sağlamak amacıyla yapılamaz. Bunun yanında TCMB, Hazine ile kamu kurum ve kuruluşlarının ihraç ettiği borçlanma araçlarını birincil piyasadan satın alamaz.

BDDK’dan aktif rasyo hamlesi

BDDK, bankaların aktif rasyosunu 5 puan esnetti. 1 Ağustos’tan itibaren mevduat bankaları yüzde 100, katılım bankaları yüzde 80 oranında bir aktif rasyo hesabı yapıyordu. BDDK dünden itibaren aldığı kararda “Mevduat bankaları için yüzde 100 ve katılım bankaları için yüzde 80 olarak belirlenmiş olan aktif rasyosu değerinin sırasıyla yüzde 95 ve yüzde 75 olarak düzenlenmesine karar verilmiştir" denildi.

BDDK açıklamasında,  “bankalardan gelen taleplerin normalleşme adımları çerçevesinde dikkate alınması uygun görüldüğü”ne dikkat çekildi. BDDK ilgili uygulamayı Nisan'da devreye almıştı. Geçen hafta TCMB, BDDK ve bankaların katılımı ile gerçekleştirilen toplantıda bankalar BDDK'dan rasyoda gevşeme talep etmişti.

Rasyo hesaplamasında bankalar yabancı para kalemlerini Türk Lirası’na çevirirken içinde bulunulan ay için bir önceki takvim ayında gerçekleşen ortalama TCMB döviz alış kurunu esas alacak. Ayrıca yabancı para mevduat talebi toplamının yabancı para kredileri aşan kısmına uygulanan 1,75 katsayısı da uygulanmayacak.

Rus aşısı canlılık getirdi

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in dünyaka ilk koronavirüs aşısını onayladığını duyurması, dünya piyasalarında olduğu gibi yurt içi piyasalarda da moral kaynağı oldu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, dünyanın ilk koronavirüs aşısının Rusya Sağlık Bakanlığı'nın onayıyla uygulanmaya başladığını duyurdu. Putin ayrıca kendi kızının geliştirilen aşıyı kullandığını belirtti.

Moskova'nın Gamelya Enstitüsü ve Rusya Doğrudan Yatırım Fonu tarafından geliştirilen aşının üçüncü safha denemeleri geçen hafta gerçekleştirildi. Başbakan Yardımcısı Tatyana Golikova, aşının ay sonuna kadar sağlık kuruluşlarına gönderileceğini kaydetti. Moskova'daki Gamaleya Enstitüsü’nün geliştirdiği aşıya 2 aya yakın insan denemelerinin ardından kullanım izni verildiği belirtildi.

Diğer yandan gen Mühendisi ve Biyoteknoloji Müdürü Prof. Dr. Tekin, CNN Türk’e yaptığı açıklamada Türkiye’de koronavirüs aşısının gelecek yıl Mart ayında çıkmasını beklediklerini söyledi.

Söz konusu açıklama küresel piyasaları da pozitif etkiledi. Rusya Borsası (RTSI) yüzde 2’nin üzerinde değer kazanırken ABD’de Dow Jones endeksi yüzde 1,14, Alman DAX endeksi yüzde 2,25, İngiliz FTSE 100 endeksi yüzde 1,66 yükseldi. Çin Şangay endeksi ise yüzde 1,15 oranında değer kaybetti.

Piyasada faizler sınırlı arttı

Tahvil piyasasında 2 yıllık vadeli gösterge tahvilin faizi de gerilemeye başladı. Sabah saatlerinde yüzde 14,15 olan gösterge tahvil faizi önce yüzde 13,37’ye indi daha sonra kapanışını yüzde 14,01’den yaptı. 5 yıl vadeli tahvil yüzde 13,81, on yıllık tahvilin faizi ise yüzde 14,16’dan işlem gördü.

Türkiye’nin 10 yıllık eurobondu da bu hafta başından itibaren küçük de olsa düşüşe geçti. Türkiye’nin 10 yıllık dolar tahvillerinin faizi geçen hafta yüzde 7,63’ü görmesinin ardından yüzde 7,03 seviyesine geriledi.

Türkiye’nin risk primini gösteren CDS’leri ise yılbaşından bu yana sürekli yükseliyor. Nisan 2020’de 652 seviyesine çıkarak zirve yapan CDS’ler şu anda 595,42 seviyesinde hareket ediyor.

Bu arada Hazine 2 tahvil ihalesiyle 4,14 milyar lira borçlanma yaptı. Bakanlık, ilk ihalede 2 yıl (630 gün) vadeli, 6 ayda bir yüzde 4,5 kupon ödemeli sabit kuponlu devlet tahvilini yeniden ihraç etti. İhalede basit faiz yüzde 13,57, bileşik faiz yüzde 14,03 oldu. Nominal teklifin 2 milyar 366 milyon lirayı bulduğu ihalede, nominal satış 787 milyon lira, net satış 751,9 milyon lira olarak gerçekleşti.

Hazine ikinci ihalede ise 5 yıl (1771 gün) vadeli, 6 ayda bir yüzde 0,75 reel kupon ödemeli TÜFE'ye endeksli devlet tahvilinin yeniden ihracını gerçekleştirdi.  İhalede reel basit faiz yüzde 1,89, reel bileşik faiz ise yüzde 1,9 oldu. Nominal teklifin 2 milyar 255 milyon lirayı bulduğu ihalede, nominal satış 892 milyon lira, net satış 895 milyon lira olarak gerçekleşti.  

Adımlar borsaya yaradı

Merkez Bankası (TCMB) ve BDDK’nın kurda ve Borsa İstanbul’da yaşanan hareketliliğe karşılık aldığı ilave likidite uygulamaları dün de sürdü. Üç aşamalı hamleler, Borsa İstanbul’da yüksek seviyede alımlara neden oldu.

Dün günü yüzde 1,41 primle kapatan BIST 100 endeksi bugün de kazancını yüzde 3’lerin üzerine taşıdı. 1100 puanı geçen bileşik endekste yükseliş bankacılık sektörü öncülüğünde gerçekleşti. Bankacılık endeksindeki yükseliş yüzde 6’ya dayandı. Sanayi endeksindeki artış da yüzde 2’yi geçti.

Borsa analistleri ise uygulamaya geçen tedbirlerin borsanın önünü açtığını ve önemli bir jeopolitik gelişme olmadığı sürece çıkışın süreceğini söylediler. Aynı analistler Doğu Akdeniz’deki gerginliğin piyasalara yansıyabileceği uyarısında da bulunup temkinli olmayı tavsiye ettiler.

Dolar/TL kuru da dünkü TCMB ve BDDK tedbirleriyle gün içinde 7,20 liraya kadar çekildikten sonra 7,23 lira seviyelerinde dengelendi. Kurun günlük değer kaybı yüzde 0,6 olarak kayıtlara geçti. Avrupa parası, euro/ dolar paritesi değer kazanmasına karşılık Türk Lirası’na karşılık değer kaybetti. Euro, gün içinde 8,49 liraya kadar indi ve 6,50 lirada dengelendi. Euronun TL karşısındaki günlük kaybı da yüzde 0,7 olarak ölçüldü.

Altın fiyatları sert düştü

Dolar endeksinin 93,38 seviyesindeki zayıflığına ve tahvil getirilerindeki gerilemeye karşılık ABD Başkanı Donald Trump’ın vergi oranlarını düşüreceğine dair açıklamasının yanında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in dünyada koronavirüse karşı ilk aşının uygulamaya geçtiğini haber vermesi, uluslar arası piyasalarda altın fiyatlarını 2000 doların altına çekti.

3 günlük yükseliş sonrasında dün 1938 dolara kadar gerileyen ons altın yüzde 4’ün üzerinde kayıpla 1940 dolar seviyesinde dengelendi. Ons altın fiyatlarının önümüzdeki hafta 1920 – 1980 dolar arasında trend izleneceği yorumlanıyor. Uluslar arası piyasalarda ons gümüş de yüzde 3’lük bir düşüşle 28 dolar civarına indi.

Analistler altın fiyatlarında oluşan konjonktür sebebiyle düşüş bekliyor. ABD’deki pandemi teşvik paketi, hükümetin işini kaybedenlere işsizlik sigortası imkânı vereceğine dair beklentiler, dolardaki ve vadelilerde faiz getirilerin altın fiyatlarını aşağı yönlü ittiğini yorumluyor.

analizgazetesi.com.tr

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Sedat Yılmaz Arşivi