Mustafa Yürekli, ?Terviye Günü?, ?Arefe Günü? ve ?Kurban Günü?nün anlamlarından yola çıkarak, günümüz insanının Kurban ve Hac ibadetlerinin hedeflerine bağlanınca kazanacağı ruhu anlatıyor..

Kurban bayramının ve önceki iki günün anlamı çok önemlidir.. Bu günlerin anlamı bilinirse, ruhunu da yaşama imkanı olur..

Hz. İbrâhîm (a.s.), Zilhicce ayının 8. Gecesi (Arefe gününden bir önceki gün), rüyasında, ?Kendi oğlunu keser halde? gördü. Sabah olunca, ?Rüya şeytani midir, yoksa Rahmani midir (Allah tarafından mıdır)?? diye terviyeye [tefekküre] dalıp, o günü tefekkürle geçirdi. O güne de ?Terviye Günü? denildi.[1] Tevriye günü, oğlunu kesmekle emrolunan babanın kederi ve düşünceliliğiyle geçirilmelidir.. Gün boyu, Allahu Teala (c.c.) düşünülüp tesbih edilmelidir.

Gece olduğunda, kendisine; tekraren ?Emrolunduğun şeyi yerine getir? buyurulunca, Allah (c.c.) tarafından olduğunu bildi. Bildiği için o güne, ?Bildi? anlamına gelen ?Arefe? dendi. [2] Hz. İbrahim'e (a.s.) oğlunu kesme emri kesinleşti.

Arefe Günü ile Kurbân Bayramı'nın birinci günü arasındaki geceye, ?Arefe Gecesi? denir. Bu gece, İslâm dininde kıymet verilen on mübarek geceden birisidir. Hadis-i Şerif'te ?Rahmet kapıları 4 gecede açılır. O gecelerde yapılan duâ, tevbe reddolmaz. O geceler, Ramazân ve Kurbân bayramının 1. geceleri, Berât gecesi ve Arefe gecesidir.? buyrulmaktadır. Peygamberimiz (s.a.v.) ?Arefe gecesinde ibadet edenler Cehennem'den azad olurlar.? buyurmuşlardır çünkü.

Kur'ân-ı Kerîm, Kurban olayının bir imtihan olduğunu bildirir: Allah (c.c.), Hz.İsmail'in (a.s.) yerine fidye olarak büyük bir koç gönderdi. Hz.İbrahim (a.s.), oğlu Hz.İsmail'i (a.s.) kesmedi.

Kurban, bir tevhid eylemi olarak, İslam medeniyetini inşanın ilk adımıdır. Kurban, dinin Allah'a ait olduğunun, kulluğun, bilinçli itaatin ve Allah'a samimi teslimiyetin ifadesidir, imandan ihlasa sıçrayıştır. Kurbanla insan, kainatı, eşyayı aşar, eşref-i mahluk olduğunu hatırlar. Araçları amaçlaşmaktan kurtulur. Kurban, özgürlüktür. İnan kurban ibadetiyle Allah'ın emrine çelik gibi iradeyle sarılmanın anlam ve önemini kavrar.

İkisi de Allah'a ittat imtihanını kazandı; Hz.İbrahim (a.s.), Allah adına yönetme imtihanını verdi, emredileni yerine getirdi, yasaklanandan, isyandan uzak durdu. Hz.İsmail (a.s.) Allah adına boyun eğdi, Allah'a saygı gereği ilahi düzene uyum sağladı.. Kurban, evdeki, şehirdeki ve ülkedeki düzenin kurucusunun Allah olduğunu tasdik ve ilandır. Aile, toplumun en küçük birimiydi; Kurban ibadetiyle aileden başlayarak İslami yönetimin temelleri atılıyordu. İktidar, can, mal, sahip olunan her şeyin Allah için olması için İslami düzen kurulmalıydı..

Kurban kesmek, Allah'ın emrettiklerini emreden, Hakk'ı esas alan, adaletli bir iktidar, bir otorite (Hz.İbrahim (a.s.) ve ona boyun eğen, ihlasla itaat eden, faziletli bir halk (Hz.İsmail (a.s.) haline gelmek için Allah'a söz vermektir. Kurban ibadetiyle Müslümanlar, hayatın ve ölümün, toplumun ve devletin Allah için olması gerektiğini, İslam medeniyetini inşaa etme görevini ifade etmiş olurlar..

Arefe günü, yani Kurbân Bayramından önceki gün sabah namazından, Kurban bayramının dördüncü günü ikindi namazına kadar, 23 (yirmiüç) vakitte, hem hacıların, hem de hacca gitmeyenlerin, erkek-kadın herkesin, cemaat ile kılsın, yalnız kılsın, farz namazlardan sonra selâm verir-vermez, ?Allahümme ente's-selâm...? demeden evvel, bir kerre ?Tekbîr-i teşrîk / Teşrik tekbiri? okumaları vacibtir.

İmam, bu tekbîri unutursa, cemaat terk etmez. Erkekler yüksek sesle okuyabilirler. Teşrik tekbiri, ?Allâhü ekber, Allâhü ekber, lâ ilâhe illa'llâhü, vallâhü ekber, Allâhü ekber ve li'llâhi'l-hamd? şeklinde getirilir. Teşrik tekbirinin anlamı, "Allah herşeyden yücedir, Allah herşeyden yücedir. Allah'tan başka ilah yoktur. O Allah herşeyden yücedir, Allah herşeyden yücedir. Hamd Allah'a mahsustur." şeklindedir.

Kurban bayramı, Tevhid düşüncesinin eyleme döküldüğü günlerdir. Allah'tan başka ilah olmadığının ilanı günü.. İnsana ve oluşturduğu topluma kural koyacak, hayatı şekillendirecek, medeniyet kuracak tek otorite Allah'tır.

İlah kelimesinin anlamı şudur: İlah, kainatın, eşyanın, insanın ve hayatın yaratıcısı, yoktan var edicisi.. İhtiyaçları gideren, yapılan işlerin karşılığını veren, sükunet bahşeden, yücelik hükmü altına alıp koruyan, ihtiyaçları gideren, musibet anında koruyandır. İlah, sonsuz ilmi, iradesi ve kudretiyle düzen kurar. Aynı zamanda gözlerden öylesine gizli olmalı ki, insanların idrak edemediği sırlardan daha da esrarlı olsun ve insan ondan korktuğu kadar, iştiyak ve sevgi de duyabilsin.

Hac ibadeti, dünyanın çeşitli yörelerinden, renk, dil ve ülke ayırımı gözetilmeksizin, milyonlarca müslümanı bir araya getirir. Tanışıp, görüşmelerine, sosyal, ekonomik ve siyasal bakımlardan bütünleşmelerine, düşmanları karşısında tek saf hâlinde yardımlaşmalarına zemin hazırlar. Böylece, şu ayetlerdeki mana tecelli eder. "İnsanları hacca davet et ki, gerek yaya olarak ve gerekse uzak yollardan gelen çeşitli vasıtalarla sana varsınlar. Böylece onlar dünyevi ve uhrevi menfaatlerini görsünler ve belli günlerde, Allah'ın kendilerine rızık olarak verdiği hayvanları kurban ederken, Allah'ın adını ansınlar. Siz de onlardan yeyin, yoksula ve fakire yedirin "[3]

Hac, dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan müminler arasındaki kardeşlik bağlarını güçlendirir, kulluk ve ümmet bilincini geliştirir. İnsanlar, gerçekten eşit olduklarını birlikte yaşayarak gösterirler. Arap olanla olmayanın, beyazla siyahın takva dışında bir üstünlüğünün bulunmadığı inancı vicdanlara yerleşir. Hac İslam birliğini küresel ölçekte sağlayan bir ibadettir.

[1] ?Terviye? denmesinin sebebi, hacıların o gün Zemzem suyundan doya doya içip kanmalarındandır. ?Terviye? kelimesinin sözlük anlamı da ?suya kandırmak? demektir. O gün, hacılar Mekke'den Mina'ya çıkarlar. ?Terviye? kelimesi, ?tefekkür? anlamında da kullanılmaktadır. Bu yüzden ayette, bu anlamda kullanılmıştır.

[2] ?Arefe Günü? Zilhicce ayının dokuzuncu gününe, yani ?Kurbân Bayramı?ndan bir önceki güne denilir. Başka herhangi bir güne, meselâ Ramazân bayramından önceki güne ?Arefe? denmez.

[3] el Hac, 22/27, 28)

Mustafa Yürekli - Haber 7