Küresel enflasyon birçok ülkenin birinci sorunu. 2019'un sonlarında ortaya çıkan "enflasyonun temel nedeni kovid salgını"nın etkisiyle, dünya nerede duracağı belli olmayan fiyat artışları tehdidiyle kucak kucağa yaşıyor.

Dünkü yazımızda arz güvenliğini kapsayan “Enflasyonda ana sebep tedarik” demiştik. Diğer neden olarak; henüz arzın karşılamaya gücü yetmediği “yükselen talep”i peşine eklemiştik. İşte ne zaman biteceği tahmin edilemeyen pandemiyle birlikte tedarik ve yüksek talep üçlüsü; enerji, emtia ve gıda fiyatlarını yükselterek dünyayı fiyat istikrarsızlığına sürüklüyor.

Enflasyonu yükselten diğer unsur da; “bilinçsiz, hırsa dönük üretim ve tüketim yani israf”…

Ekmeğin baş üstünde tutulduğu, kutsal sayıldığı ülkemizde bile yaşanan şu israfa bakınız… Günde 6 milyon, yılda 2,2 milyar ekmek çöpe gidiyor. Evler, işyerleri, oteller, lokantalar, restoranlar ve kafelerde milyarlarca lira ve binlerce ton yiyecek ve içecek israfla heba ediliyor.

Özetle; tabağımızda bıraktığımız her lokma bize enflasyon olarak geri dönüyor, haberiniz olsun!

Sadece gıda değil israf edilen… Giyimden kuşama, eğlenceden eğitime, ulaşımından bilinçsiz üretim ve tüketime kadar her alanda zaaflar yaşıyoruz. Yaş sebze ve meyvenin tedarikinde bile ürünün yüzde 35’i çöp oluyorsa, daha ne diyelim?

***

Hiper enflasyona dönüşme ihtimali olan fiyat artışlarına insani yaklaşımla gerçek çözümler aramanın zamanı geldi, diyorum. Dolayısıyla “Ciddi yüksek enflasyon riskiyle karşı karşıyayız” derken ne tür çözümler üretiliyor, işte önemli olan nokta burası…

Ülkeler milyarlarca dolarlık israflarını önleyebilecek mi? Tüketim ekonomisine ne zaman son verilecek? Ekonomik büyümeler, enflasyonun sırtından ne zaman indirilecek? İnsanın tüketme hırsı, aç gözlülüğü ne şekilde frenlenecek? Hayatlarımıza tasarruf ne zaman girecek?

Mevcut ekonomik aktiviteler reel üretim ve tüketim ile arz güvenliğine nasıl dönüştürülecek? Uluslararası korumacı ticaret savaşları son bulacak mı?

Fiyat artışlarının yarısından fazlasının sebebi olan enerjide fosil yakıtların yerine daha ucuz kaynaklar bulunabilecek mi? Yeşil ekonomi, iklim değişikliği ile ortaya çıkan üretime yönelik tehditlere ve enflasyona çare olabilecek mi?

Küçük bir örnek… Norveç’te enflasyon yüzde 5,1… Disiplinli nüfusa sahip bu ülke politika faizini yüzde 0,25’ten yüzde 0,50’ye yükseltti ama enflasyonla mücadeleyi sadece para politikasına bırakmadı. İğneden ipliğe tasarrufa yöneldi.

Savunma harcamalarının arttığı dünyada Norveç ordusu, vatani görevini tamamladıktan sonra terhis olup evine dönecek kadın – erkek askerlerden stok sorunu yaşamamak için mahrem kıyafetleri dahil giysilerini iade etmesini istedi. Yakın zamana kadar terhis olan askerlerin iç çamaşırlarının da içinde olduğu giyeceklerini evlerine götürmeleri gelenekti.

***

Enflasyonla mücadelede en önde olması gereken ülkelerden Türkiye, artık işin vahametini kavramak zorunda. Fiyat istikrarına sadece para politikasının işi olarak bakmak büyük hata. Enflasyonla mücadele “Merkez Bankası – Hükümet – Vatandaş”ın müşterek görevi.

Enflasyonla mücadelede kadınlarımıza büyük iş düşüyor. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin iş dünyasının kadın temsilcileriyle bir araya gelmesine bu manada şahsen büyük anlam veriyorum. Evde anne, iş yerinde patron olan kadınlarımız hayatta geçinme becerisini erkeklere göre daha iyi algılayabiliyor ve sürdürüyor.

Nitekim Big Chefs Kurucusu Gamze Cizreli, Kadın Girişimciler Derneği (KAGİDER) Başkanı Emine Erdem, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Kadın Konseyi Başkan Yardımcılarından Sultan Tepe, Alarko Holding Yönetim Kurulu Üyesi Leyla Alaton, Gedik Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hülya Gedik ve diğer iş kadınları, Bakan Nebati’nin enflasyonu düşürmeyi ana hedef olarak belirlediğini gördüklerini, kendilerinin de bu mücadelede yer alacaklarını ifade etmekten çekinmeyeceklerini dile getiriyor.

İş kadınlarımız, enflasyonu düşürmede Hükümet tarafından KDV’de sadeleştirmenin gidileceğine dair gerçekleştirilecek girişimin önemli olduğu, KDV’ye yönelik yeni düzenlemelerin fiyatları istikrara kavuşturabileceği üzerinde yorumlar yapıyorlar.

Bakan Nureddin Nebati böyle bir konuya el atmışsa demek ki yakında enflasyonu düşürmeye yönelik KDV konusunda önemli gelişmeler olacak.

KDV başta açıklanacak yeni uygulamalarla 2022 yılında enflasyonu tek haneye indirme çabaları inşallah başarılı olur, temennimiz o yönde.

analizgazetesi.com.tr/yazının devamı..