Liraizasyon sistemi dahilinde para politikası araçlarıyla sıkılaşmanın devam ettiği söylense de enflasyondaki yüksek oranlar zannederim, Mart enflasyonuyla bir tık daha yukarı gidecek. Zaten Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu da enflasyonun düşürülmesi için tüm kesimlerden destek beklerken, fiyat artışlarının vahametine işaret ediyor.

Başkan Kavcıoğlu’nu takip ederken diğer taraftan TCMB’nin Banka Kredileri Eğilim Anketi dikkatimi çekti. Anket, bankaların fonlamada 2022 yılının geçen ilk 3 ayına ilişkin gidişatıyla ikinci çeyreğe dair beklentilerini ihtiva ediyor.

Ankette bu yılın ilk çeyreğinde banka fonlamalarının yurtiçinde gevşediği, yurtdışında ise sıkılaştığı dile getiriliyor. Demek ki, enflasyonun artması tevekkeli değil.

Ancak ankette bundan sonraki dönemlerde bankaların yurtiçi ve yurtdışı fonlamalarının tamamında sıkılaşmanın öne çıkacağı öngörülüyor.

***

Benim anketten anladığım, bankalar ikinci çeyrekte uzun vadeli ve yabancı para cinsinden açılan kredilerde sıkılaşacak ama diğer kredilerde de daralma yoluna gidecek. Mesela konut ve bireysel krediler artık bol kepçeden dağıtılmayacak. Taşıt kredilerinde belki bir esneme olabilir!

Olayı tam olarak özetleyeyim… İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan şart ve kurallara bakıldığında, ortalama krediler ve daha riskli krediler üzerindeki kâr marjının azaltıldığı gözleniyor. Diğer durum ve şartlara dair koşul ve kuralların ise sıkılaştırıldığı görülüyor.

Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar incelendiğinde ise ortalama krediler ve daha riskli krediler üzerindeki kâr marjının konut ve diğer bireysel kredilerde artırıldığı, taşıt kredilerinde ise azaltıldığı dikkat çekiyor. Tüm bireysel kredi türlerinde teminat ihtiyacına ilişkin koşul ve kurallar ise sıkılaştırılıyor.

***

Tabii ister istemez, Sayın Kavcıoğlu’nun dün Konya’da iş dünyasına seslenirken kullandığı “Firmaların kredilere erişimi ve limit noktasında bir problem yok. Firmalara uzun vadeli TL kullandırılmasını sonuna kadar desteklemeye devam edeceğiz” sözüyle TCMB’nin gerçekleştirdiği anket arasında nasıl bağ kurulacak, işte burası düşündürücü…

Kredi var mı, yok mu? Varsa ne kadar? Kesinti olacaksa veya daraltılacaksa nasıl?

Enflasyonla etkin mücadele içinde olduklarını belirten Şahap Kavcıoğlu, pandemi ve savaş koşullarını düşünerek özel sektörden gelen “zirve kredi talebi” karşısında manivelayı nasıl ayarlayacak, merak etmiyor değilim.

Çünkü TCMB Başkanı, kredi için bir problem olmadığını ifade ederken ekonomi aktörleri dahil tüm kesimleri enflasyonla mücadeleye çağırması, fiyat artışlarına karşı “tedbir dosyası”nı haddinden fazla kabartacak kanaatini taşıyorum.

***

Dolayısıyla, bahsetmeye çalıştığım Merkez anketi, bu safhada öncelikle TCMB’den bir faiz artışı beklentisini mi haber veriyor, yoksa kredilerde özel statüler mi uygulanacak… Bunlar, şeffaflık açısından cevap bekleyen sorular...

Genel bakıldığında enflasyonun politika faizini kat kat geçtiği ortada. Hali hazırda devam eden risklerde ağırlığın artması tabii ki Şubat’ta yüzde 55’e dayanan enflasyonu köpürtecek. Şimdi orta vadede yüzde 5 enflasyon hedefini düşündüğümüzde fiyat artışlarının yıl içinde nasıl bir eğri çizeceğini ve beklenti ile gerçekleşmenin farkını bir tartın!

Hükümetin KDV indirim çabalarını görmezden gelemeyiz. Ancak enflasyon hızlı tren gibi devletin vergi gelirlerini de sildi süpürdü. Operasyonun vatandaşa ne kadar faydası olduğunu da ancak ince hesaplarla bulabiliriz.

***

Mart geçti… Yüzde 60’lık enflasyonu Nisan’a el birliğiyle taşıyoruz. Fakat yüksek enerji fiyatlarının etkisi enflasyonda Nisan’ı nereye taşıyacak, cevap vermek oldukça zor.

Mamafih hanehalkı doğalgaz fiyatlarına gelen yüzde 35’lik zammın yanında petrol fiyatlarındaki yüksek volatilite çoğumuzu evlere çakabilir.

Hükümet düşük faizli kredileri desteklerken pandemi, Rusya – Ukrayna savaşı, majör merkez bankalarının sıkılaşma politikalarıyla tedarik zinciri ve üretim güçlüğü gibi diğer riskler fiyatları tutulmaz hale getiriyor. Kur stabil gidiyor… Kur korumalı mevduat (KKM) dövizi baskılıyor. Zaten eldeki en önemli araç da bu…

Böyle fotoğrafa TCMB’nin cevap vermesi elbette güç...

Ne olursa olsun, 14 Nisan’daki Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısı galiba biraz ilgi çekici olacak!

analizgazetesi.com.tr/yazının devamı..